your logo

VoIP - Voice over IP ( Internet Protocol )

Bilgisayar ağları ve ağ bileşenlerindeki teknolojik gelişim son yıllarda noktalar arası veri haberleşme hızları ile paralel bir gelişim süreci içerisine girmiştir. Bu gelişmelere paralel olarak mevcut ağ altyapıları üzerine eklenen yeni teknolojiler, geliştirilen yeni protokoller ve teknikler ile birlikte bilgisayar ağları sadece bilgisayarlar için veri haberleşmesi alanında değil, başka alanlarda da hizmet vermeye başlamışlardır.

Bunlardan en etkileyici olanı ise VoIP olarak karşımıza çıkmaktadır. Aslında VoIP genel olarak mevcut telefon şebekesi ağ mimarisi üzerinde yapılan geliştirme çalışmaları sonucunda ortaya çıkan bir teknolojidir. Önceki zamanlarda anahtar devreli telefon sistemleri üzerinde ses haberleşmesi sağlarken günümüzde artık telekominikasyon şirketleri paket devreli sistemler üzerine geçerek IP tabanlı altyapılara dönmeye başlamışlardır.

Telefon şebekelerinde kullanılan SS7 sinyalleşmesi ağ yapısı, IP tabanlı ağlar olarak çok daha düşük maliyetli sistemlere dönüşmüş ve bunlar üzerinden ses aktarımı gerçekleşmiştir. Bu değişim süreci kullanıcılara analog hatlardan digital hatlara geçiş olarak yansımış ve gerek ses kalitesi olsun gerek bağlantı süreleri olsun pekçok gelişmeyi beraberinde getirmiştir.

VoIP telekom alanında gerçekleşen gelişmeleri takiben bilgisayar ağları üzerine geliştirilen sıkıştırma protokolleri ve ekipmanlar ile hayatımıza girmeye başlamıştır.

Kısa bir tanım yapmak gerekirse VoIP internet veya data hatları üzerinden ses aktarımı olarak açıklanabilir.

Bu gibi bir durumda insanların aklına gelebilecek en temel sorulardan birisi, mevcut telefon altyapısı ile zaten konuşmalarımı yapabiliyorum, neden VoIP ?

Cevap aslında çok basittir. Maliyet...
Belirli bant genişliğine sahip data hatları için ödenen ücret sabittir. Bu hatlar üzerinden VoIP ekipmanları ve protokolleri kullanılarak istenilen miktarda telefon görüşmesi yapılabilir. Bu durumda sabit bir ücret ve kurulum maliyetleri ile telefon hatlarından yapacağınız görüşmenin kalitesine çok yakın ( kimi zaman farkedilmeyen ) bir kalitede çok daha ucuza telefon görüşmesi yapma imkanı bulabilirsiniz.


Gelelim VoIP bileşenlerine..

Aslında bu yazıda amacım detaylı olarak VoIP teknolojilerini anlatmak değil. Nitekim VoIP sadece 1 makale ile anlatılabilecek bir konuda değil, tabii 2000 sayfalık bir makale yazmadığım sürece. Bu yazıda temel olarak VoIP'in ne olduğu, kullanım alanları, ne gibi farklı şekillerde kurulum yapılabileceği ile ilgili örnekler ve açıklamalar yapmak.


VoIP'in data hatları üzerinden ses aktarımı olduğu açıklamasını takiben bazı bilgiler vermenin yerinde olacağı kanısındayım.

VoIP sadece data hatları ve data transferi için gerekli olan ekipmanlar ile yapılamaz ( tabii soft çözümler vardır fakat gerek kalite olarak gerek kontrol olarak sıkıntı yaratabilir )
Ciddi anlamda VoIP yapabilmek için gerekli olan ekipmanları ve yazılımları sağlamanız gerekmektedir. Ben örnekler vermek suretiyle en basitinden komplex yapılara doğru hafif olarak değinmek istiyorum.

Soft Çözümler

Soft çözümler herhangi bir donanım kurulumu gerektirmeden sadece PC'lere kurulabilen yazılımlar aracığı ile yapılan ses haberleşmesidir. Yaygın olarak SJPhone gibi yazılımlar ile bilgisayar kaynakları kullanılarak, karşılıklı iki ip arasında kullanılabilir. Bu yazılımlar gerektiği takdirde VoIP donanımlarını simule eden diğer yazılımlar ile desteklenerek ek özellikler kazanabilir.

En ucuz çözümdür, gerekli bant genişliğinde rahat konuşma imkanı sağlar fakat üzerine kurulu olduğu PC için sadece ses kartı ile ilgili bir takım yatırımlar isteyebilir.

İki nokta arası Hard Çözümler

Bu kısımda sisteme eklenecek olan ekipmanlar ile iki nokta arasındaki data hattı kullanılarak yapılabilecek VoIP için açıklama yapacağım.

Bu gibi case'ler için çok farklı çözümler önerilebilir, desteklendiği takdirde, PBX santrallere yapılabilecek olan eklentiler ile dahili hatlardan 2 ofis arasında VoIP kullanmak, Voice Gateway kullanarak belirli telefonlar üzerinden iki nokta arasında ses haberleşmesi kullanmak. Birkaç farklı ürün kullanarak masalara konulacak olan Cisco Phone benzeri ürünler ile farklı noktalar arasında SIP protokolü ile haberleşmek vs. gibi çözümler geliştirilebilir. Bu çözümler 300 dolardan 30.000 dolara hatta daha üstüne kadar maliyetlere çıkabilir. İhtiyaçlarınıza bağlı olarak profesyonel yardım ile bu tarz sistemleri kurabilirsiniz.

Şehirler Arası, Ülkeler Arası Ses Trafiği

Bu gibi durumlarda evlerinizdeki telefonlardan veya yine sisteminize yapılacak eklentiler ile dahili telefonlarınız üzerinden şehirler arası veya ülkeler arası görüşmeler yapabilirsiniz. Burada maliyetler %90 oranında normal telefon hatlarına kıyasla düşüş göstermektedir. Kalitedeki düşüş doğal olarak yapacağınız yatırım ve kullandığınız bant genişliği ile orantılıdır.

Şehiriçi telefon şebekesi kullanılarak yurtdışı aramaları ile ilgili olarak verilebilecek en iyi isim Hybrid Mimarilerdir, burada telekom telefon şebekesi üzerinden aranacak bir telefon numarası ile kullanıcı VoIP sistemine alınır ve bu sistem içerisinden istediği noktaya arama yapabilir. Bu sistemler çok ciddi yatırım ve bilgi isteyen sistemlerdir. 3rd party şirketler tarafından belirli bir ücret karşılığında verilen hizmetlerdir ve karşılığında ihtiyaçlarınız oranında telefon maliyetlerinizi %70-80 oranında düşürebilecek sistemlerdir.

Bu makale kapsamında Hybrid Sistemler ile ilgili fazla detay vermek istemiyorum, bunun nedeni ciddi anlamda komplex yapılara sahip sistemler olması, gerek soft açıdan gerek donanımsal açıdan milyon dolarlık kurulum maliyetledine, ciddi know-how'a sahip olunması gereken sistemler olması ve aynı işi yapabilmek için kullanılabilecek farklı teknolojilerin ve ekipmanların yelpazesinin inanılmayacak kadar geniş olmasından dolayı çok fazla teknik bilginin verilmesini gerektiren bir konu olması sıkıntı yaratabilir.

Kezaa bu tip sistemlerde iş artık bilgisayar ağları ile telekom ağlarının iç içe çalışmasını gerektiren, veri haberleşme yöntemleri konusunda derin çalışmalar gerektiren, 1000'lerce farklı ekipman ve yazılım arasından ihtiyaçları en iyi karşılayacak olan ekipman ve yazılımların seçiminde hata affetmeyen bir sistem olarak karşımıza çıkmakta.

Bu makalede Hybrid sistemlere giriş yapmaktan çekinmemin bir diğer nedeni ise, verilebilecek yanlış bir bilgide, bilgiyi kullanan için geri dönüşü olmayan bir takım maliyetlerin ortaya çıkabilmesidir.

Farklı tipte ekipmanların farklı yapılarda farklı görevlerinin olması, bu tip bir yapının tanımını da çok daha zor bir hale getirmektedir.


Genel olarak toplamak gerekirse, VoIP pekçok farklı yol ile kullanılabilecek bir teknolojidir. NGN olarak tabir edilen, Next Generation Networks kapsamında vazgeçilmez bir bileşen olarak karşımıza çıkmakta ver geçen gün yeni kullanım alanları, yeni teknolojiler, yeni ekipmanlar bu pazarda yerini almaktadır.

Diğer bir konu ise VoIP ile ilgili olarak ülkemizdeki kanuni uygulamaların dikkatli bir şekilde incelenmesi gerekliliğidir. Telekom'un tekel kapsamında olduğu dönemlerden kalan yasaların ileride bu tarz sistemleri uygulamak isteyen sistem yöneticilerinin başlarını belaya sokmaması için dikkatli incelenmesi ve yapılabilecek kanuna aykırı uygulamalardan kaçınılması şiddetle tavsiye edilir.

Bu makale kapsamında verilebilecek olan bilgiler çok daha arttırılabilir, fakat bu yazının bir giriş niteliğinde olması nedeniyle, çok uzatmak sanırım kafaları karıştırmaktan başka bir işe yaramayacaktır. İlerleyen günlerde farklı uygulamalar ile ilgili olarak daha detaylı, daha konsantre yazılar sizleri beklemektedir.